توركون ديلي تك، سئوگيلي ايستكلي ديل اولماز
بيز واريق وارسا وطن واريسا دوغما ديليميز / اوخويوب بيلمه ليدير اوز ديليني ائللريميز
دوشنبه 17 بهمن 1390 :: نويسنده : alpar���

تبريز   

   

  معلوماتلار 

   

  اؤلكه        ايران 

  بؤلگ        شرقي آذربايجان 

  اراضي      140 كم² 

  اهالي      1 398 060 نفر (2006) 

  نقليات واسيطه سي كودو    15 

  تئلئفون كودو      +98 411     

  تبريز (فارس. تبريز) — ايرانين دؤردونجو بؤيوك شهري، شرقي آذربايجان اوستاني نين اينزيباتي مركزي. تبريز شهري آذربايجانليلاري نين معنوي پايتاختي حساب اولونور.   

  اهاليسي 1.398.060 نفردير. اهاليسي نين موطلق اكثريتيني آذربايجانليلار تشكيل ائدير. شهر عئينه لي داغي نين جنوبوندا، سهند وولكانيك قالخيميندان شيمالدا يئرلشير.

  1 ائتيمولوگيياسي 

  2 تاريخي 

  3 جوغرافيياسي 

  4 مدنيتي  

  4.1 ديل 

  4.2 خالچاچيليق 

  4.3 يئمك و شيرنيلر 

  5 بيرينجيلر ايراندا 

  6 توريزم 

  7 نقليات 

  8 مشهور شخصيتلري 

  9 سنايئ  

  9.1 آغير سنايئ 

  10 قارداشلاشميش شهرلر 

  11 شكيللر 

  12 ايستينادلار 

  13 خاريجي كئچيدلر 

  14 همچي نين باخ 

  

   ائتيمولوگيياسي 

  شهرين آدي باره ده موتخصيصلر يئكديل قرارا گله بيلمه ميشلر. بعضي تاريخچيلر تاروي سؤزونون قديم تورك ديلينده ايكيقات قالا معناسيني وئرديگيني دئييرلر. تدقيقاتچيلار قئيد ائديرلر كي، بو ايكيقات قالا موعاصير تبريز شهري نين يئرينده اولموشدور. ائ.ا.قرانتووسكييه گؤره موعاصير تبريز سؤزونون تلففوزو اؤزو-اؤزلوگونده موعينلشديرير كي، بو آد گؤستريلن تاروي سؤزوندن عمله گلميشدير. 

  تاريخي   

  آذربايجانين مدنيت مركزلريندن بيري اولان تبريز قديم دؤورلردن اعتيبارن ستراتئژي مؤوقئيينه و الوئريشلي ايقليم شرايتينه گؤره قديم شرقده شؤهرت قازانميشدير.ن قديم دؤورلردن موهوم تيجارت يوللاري جنوبي قافقاز، ايبئرييا و قافقاز آلبانيياسيندان جنوبا دوغرو – مئسوپوتامييا و هينديستانا گئدن تيجارت يوللاري بو شهردن كئچيب گئتميشدير. 

   

  قربدن اوزانان تيجارت يوللاري دا كيچيك عاصيياني كئچه رك تبريز شهرينده بئينلنهرئين و هينديستاندان گلن يوللارلا بيرلشميشدير. بئله ليكله تبريز شهري نين اينكيشاف ائتمه سينه تاثير گؤسترن موهوم عاميللردن بيري تيجارت يوللاري اولموشدور. 

  هله ماننا دؤولتي دؤورونده بو شهر موهوم مركزلردن بيري اولموشدور. آسسور ميخي يازيلاريندا شهرين آدي تاورئش كيمي چكيلير و بورادا نهنگ قالانين اولماسي قئيد ائديلير. تبريز شهري پوليبي، ديودور و پتولومئيه گؤره اوورونت داغي نين (سهند)تگينده يئرلشير. 

  تبريزده ان گوجلو زلزله 858 و 1042-جي ايللرده باش وئرميش و شهري يئرله-يئكسان ائتميشدير. منبعلرين وئرديگي معلومتا گؤره تبريزده 858-جي ايلده باش وئرميش زلزله نتيجه سينده شهرده 40 مين نفر آدام هلاك اولموشدور. تبريزده يئرين خفيف ترپنمه سيني هميشه هيسس ائتمك مومكوندور. بعضي عاليملره گؤره يئرين بئله ترپنمه سينه سبب واختيله سهند داغي نين وولكانيك اولماسيدير. لاكين خانيكوو بونو يئر طبقه لري نين دييشمه سي ايله سوبوت ائتمه يه چاليشير. 

  آذربايجانين تبيي و جوغرافي شرايتي نين الوئريشلي اولماسي بو اراضيده ياشايان اهالي نين ياشاماسي اوچون قديم زامانلاردان گؤزل ايمكان ياراتميشدير. 

  موعاصير تبريز، مرند و خوي شهرلري نين يئرلشديگي اراضي ماننا دؤورونده سانقبيتو آدلانيردي. بو اراضي اورمييا گؤلونون شيمال و شيمال-قرب اراضيسيني اهاته ائديردي. خزر دنيزي ايله اورمييا گؤلو آراسنداكي اراضي – تبريز و مييانه رايونلاري زيكيرتو آدلانيردي. سانقبيتو و زيكيرتو رايونلاري اؤز دؤورلرينه گؤره اينكيشاف ائتميش رايونلار ايدي. بونو آرخئولوژي قازينتيلار و يازيلي معلوماتلار دا تصديقله يير. بئله كي، آسسور حؤكمداري ايي سارقونون اورارتو دؤولتينه يوروشو زاماني بو اراضي اونون اوردوسونو اون و شرابلا، هابئله يوك و مينيك هئيواني ايله تمين ائتميشدي. 

  بو اراضيده اكينچيليك و مالدارليقلا ياناشي صنعتكارلق دا اينكيشاف ائتميشدي. زيوييه، هسنلي و يانيقتپه دن الده ائديلن آرخئولوژي ماتئرياللار بو اراضيده صنعتكارليغي يوكسك اينكيشاف ائتديگيني گؤسترير. 

  تبريز شهري نين تاريخي نين اؤيره نيلمه سي اوچون آسسور هؤمداري ايي سارقونون (ئ.ه. 722-701) ائراميزدان اول 714-جو ايلده ماننا اراضيسينه سويغونچو هوجومونون و اونون بو هوجوم حاقيندا وئرديگي معلوماتلارين بؤيوك اهميتي واردير. بو هوجوم زاماني يازيلميش ايي سارقونون كيتابه سي، ماننا و هابئله تبريز شهري نين تاريخي نين اؤيره نيلمه سينه داير ان قييمتلي سنددير. همين كيتابه ده دئييلير:  " تارماكيسده اهميتلي ايستحكاملار واردير. بورادا ياراديلان سددلر مؤحكمدير. همين سددلر بؤيوك خندكلر واسيطه سي ايله دؤوره يه آلينميشدير. دؤولت قوشونلاري نين علاوه  قوووه سي ده بورادا ساخلانيلير. عئيني زاماندا اونلارين آتلاري دا بورادا بسله نيلير. اطراف رايونلارين اهاليسي منيم قورخومدان بورايا توپلانميشدي. من بورا هوجوم ائدن زامان اهالي بوراني ترك ائده رك سوسوز چؤللره قاچماغا مجبور اولدو (سوسوز چؤل دئديكده موغان نظرده توتولور). من بو ماحالي اله كئچيرديم. مودافيعه  ايستحكامي حالينا سالينميش ياشاييش يئرلري آراسيندا دؤيوشلره باشلاديم. داخيلده اولان ياشاييش يئرلرينه اود ووردوم، قالا ساكينلري نين كوللي ميقداردا اولان عرضاقلاريني يانديريب محو ائتديم. بوندان باشقا همين قالا اطرافيندا اولان 30 كندي ده يانديرديم. "  

  تدقيقاتچيلار ايي سارقونون كيتابه سينده قئيد ائديلن تارماكيس شهري نين تبريز اولماسينا شوبهه ائتميرلر. ديگر طرفدن همين كيتابه ده قئيد اولونان اوشكايا قالاسي نين موعاصير اوسكويه توپونيمي ايله بير منشالي اولماسي دا ديقتي جلب ائدن فاكتلارداندير. بئله ليكله ايي سارقونون كيتابه سي تبريزين قديم دؤور تاريخي اوزره هله ليك آشكار اولونموش يئگانه منبعدير. 

  لاكين ايران تاريخچيلري شهري خئيلي گنجلشديره رك اونون اورتا اسرلرده آبباسيلر سولاله سيندن اولان هارون ار-رشيدين حاكيميتي دؤورونده اينشا ائديلديگيني يازيرلار. و.ف.مينورسكي قديم ائرمني ديللي منبعلره ايستيناد ائده رك تبريزين آبباسيلرين حاكيميتيندن چوخ-چوخ اول يارانديغيني قئيد ائدير. 

      ايران تاريخچيلريندن مهممدهه سن خان زينت  " زينت ال مجاليس "  و  " تقويمئ بولدان  "  آدلي اثرلرينه ايستيناد ائده رك تبريزين آذربايجانين بؤيوك شهرلريندن بيري اولدوغونو و خالق آراسيندا توريز آدي ايله مشهور اولدوغونو گؤسترير. اونون فيكرينجه قديم مؤليفلر آذربايجانين پايتاختي نين كانزا و ياخود كانزاك (گنجك، قازاكا) اولدوغونو قئيد ائتميشلر. قديم مؤليفلر تبريز شهريني هم ده شاهيستان آدلانديريرلار. شاهيستان ايبئرديللي خالقلاردا مؤحكم، ائرمني ديلينده ايسه خزينه دئمكدير. آذربايجانين قديم حؤكمدارلاري، سونرا ايسه ساساني شاهلاري اؤز خزينه لريني بو شهرده ساخلاييرميشلار. 

  ائركن اورتا اسر ائرمني ديللي منبعلرده تبريز شهري هم ده داوريژ آدلانديريلير. بو سؤزون معناسي قرابارجا (قديم ائرمني ديلي) قيصاصچي دئمكدير. ائرمني ديللي منبعلرده گؤستريلير كي، آرشاكيلر سولاله سيندن اولان اردوان ائرمنيستان حؤكمداري بؤيوك خوسروو ايله بير نسيلدن (ئرمه نيستان، قافقاز آلبانيياسي و آتروپاتئنادا آرشاكيلر سولاله سي نين كيچيك قوللاري حاكيميتده اولموشلار.بؤيوك خوسروو دا ائرمنيستاني ايداره ائدن آرشاكي اصيللي حؤكمداردير.تاريخشوناسليقدا آرشاكيلرين تورك و پارف منشالي اولماسي حاقيندا فيكيرلر وار. آيريجا پارفلارين دا تورك منشالي اولماسي حاقيندا تكزيبئديلمز فاكتلار وار.) و دوست اولدوغونا گؤره بيري ديگري نين موتتفيقي ايميش. ساساني سولاله سي نين بانيسي اردشير اول اردوانين وضعيري ايميش. لاكين چوخ كئچمه دن او، اردوانا خيانت ائديب اونو اؤلدورموش، تاخت-تاجا اؤزو صاحيب اولموشدور. بو خبري ائشيدن اردوانين دوستو و موتتفيقي بؤيوك خوسروو اردشيردن قيصاص آلماق اوچون اونونلا اون ايل موحاريبه  ائتميشدير. بو موحاريبه ده بعضي حاللاردا اردشيرين اوستون گلمه سينه باخماياراق نتيجه ده بؤيوك خوسروو اونو مغلوب ائده رك هينديستانا قدر قووموشدور. بو حاديثه دن سونرا بؤيوك خوسروو ائراميزين 253-جو ايلينده آذربايجاندا بير شهر سالاراق اونون آديني داوريژ قويموشدور. هر حالدا بو معلومات ياريمفسانوي اولسا دا هله ساسانيلر دؤورونده تبريزين بير شهر كيمي وارليغيني گؤسترير. 

      اورتا اسر مؤليفلرندن ياقوت هموي و همدوللاه موستوفي قزويني تبريز شهري نين عصاسي نين قويولماسي تاريخيني آبباسيلر سولاله سيندن اولان هارون ار-رشيدين باجيسي زوبئيده خاتونون آدي ايله علاقه لنديريرلر. زوبئيده خاتون ايسيتمه خسته ليگينه توتولموش، گويا تبريزه گلديكدن سونرا ساغالميش و بونونلا علاقه دار اولاراق او، بو يئرده شهر سالماق امريني وئرميشدير.  " تب "  فارس ديلينده ايسيتمه،  " ريز "  ايسه ريختن فعليندن اولوب تؤكمك دئمكدير. دئمه لي، فارس مؤليفلري نين ايديعالارينا گؤره تبريزين لوغتي معناسي ايسيتمه ني موعاليجه ائدن دئمكدير. لاكين بوتون تاريخي فاكتلار بيرمنالي شكيلده بو فيكري ردد ائدير. ان آزيندان تبريز بو سؤزون ايلكين فورماسي دئييل. 

  قئيد ائدك كي، تبريز شهري ياخينليغيندا قازيلميش قديم كهريز ايندي ده زوبئيده كهريزي آدلانير. اولا نيلسين كي، زوبئيده خاتونون امري ايله بو شهرده بير سيرا بينالار تيكيلميش و آبادليق ايشلري آپاريلميشدير و اورتا اسر مؤليفلري ده تبريزين زوبئيده خاتونون امري ايله بينا ائديلمه سيني قئيد ائدركن قديم شهرين برپا ائديلمه سيني نظرده توتموشلار. لاكين ايران تاريخچيلري عظمتلي شهرين تاريخيني ساختالاشديرماق اوچون منبعلرين يالنيش شرحيندن ايستيفاده ائتميشلر. 

  تبريز قديم دؤورلردن آذربايجانين پايتاختي اولماقلا ياناشي، هم ده آتشپرستليگين مركزلريندن بيري اولموشدور. حاضيردا تبريز ياخينليغيندا آللاهو-اكبر داغي اوستونده (بابا داغي ياخينليغيندا) مؤحكم داش ديوارلارا ماليك اولان آتشگاه بيناسي نين قاليقلاري ساخلانلير. بو آتشگاه خالق آراسيندا زردوشت پئيغمبر آتشگاهي آدي ايله مشهوردور. 

  منبعلر و آرخئولوژي فاكتلار گؤسترير كي، تبريز بير شهر كيمي هئچ ده ايران تاريخچيلري نين ايديعا ائتديگي كيمي اورتا اسرلرده يوخ، ائراميزدان اول بيرينجي مينيلليكدن اعتيبارن ياشاييش منطقه سي كيمي فورمالاشميشدير و بو شهر حاقيندا ايلك دفعه  معلومات وئرن منبعلر قديم آسسور منبعلريدير. بو منبعلرده شهرين آدي تاروي و يا تارماكيس كيمي قئيد ائديلير. 

  خيي—خييي اسر — آتابيلر دؤولتي نين پايتاختي اولموشدور. 

  1375—1468 — قاراقويونلولار دؤولتي نين پايتاختي اولموشدور. 

  1469—1501 — آغقويونلولار دؤولتي نين پايتاختي اولموشدور. 

  1501—1548 — صفويلر دؤولتي نين پايتاختي اولموشدور. 

      داها سونرالار قاجار سولاله سي دؤورونده ايران وليعهدي نين قرارگاه شهري، 1905-1906 ايللرده ايسه ايران كونستيتوسييا اينقيلابي نين مركزي اولموشدور. 

 

 جوغرافيياسي 

  شهر قيرميزي رنگلي تورپاغا صاحيب اولان عئينال-زئينال و ياخود سورخاب يوكسكليگي نين جنوبوندا يئرلشير. بو اوواليغين سويييه سي اورمييا گؤلونون شيمال-شرق بوجاغينا طرف گئتديكجه آزالير. عئينال-زئينال يوكسكليگي دنيز سويييه سيندن 1800 م هوندورلوكده يئرلشمكله برابر، شهرين شيمال-قربيندن باشلاياراق قاراداغ سيلسيله سيني سهند داغي ايله بيرلشديرير. شهرين جنوبوندا دنيز سويييه سيندن 3547 م هوندورلويه ماليك اولوب، زيروه سي دايم قارلا اؤرتولو اولان سهند داغي ايله شهر آراسيندا تخمينن 50 كم مسافه وار. بو داغ قديم آسسور منبلرينده اواوش داغي آدلانديريلير. داغين شيماليندا و شهرين جنوبوندا يئرلشن يانيق آدلانان تپه لر، دنيز سويييه سيندن 500-600 م هوندورده يئرلشير. شرق طرفدن شهري چوخ يوكسك اولمايان ساري داغ (فارسلار بو داغي زردوگوه آدلانديرير) اهاته ائدير. شهرين اراضيسي دنيز سويييه سيندن 1350-1500 مم-ه قدر يئكسكليكده يئرلشير. بئله ليكله تبريز شهري نين اطرافيندا اولان داغلار اونو اوزوك قاشي كيمي اهاته ائتميشدير. 

  شهر و اونون اطرافي نين الوئريشلي تبيي-جوغرافي شرايتي، اورادا اينسان مسكنلري نين هله قديم دؤورلردن يارانماسينا سبب اولموشدور. تبريز شهري و اونون اطرافيندا اولان اكين ساهه لري، هابئله باغلار سو ائهتياتي آز اولان كيچيك داغ چايلاري و آرخلار واسيطه سييله سوواريلير. 

  لاكين ائله چايلار دا واردير كي، اونلاردان يالنيز ايلين موعين دؤورلرينده ايستيفاده ائتمك اولور. قالان دؤورلرده ايسه سويون تركيبينده دوز مهلوللاري چوخ اولدوغوندان سوواريلما ايشي چتينلشير. بئله چايلاردان بيري ده آجيچاي چاييدير. بو چاي ساوالان داغي نين شرق اتكلريندن باشلانغيجيني آلاراق، سراب ماحاليني سووارديقدان سونرا خانيمرود ماحاليندا ايسكندرچايلا بيرلشير و تبريز شهري نين شيماليندان كئچير. آجيچاي مايان، آخولا، بارانلي، ساتينلي و شورا كندلري نين اراضيسيندن كئچه رك اورمييا گؤلونه تؤكولور. 

      اورتا اسر مؤليفي همدوللاه قزوينييه گؤره واختيله تبريز شهري نين اطرافيندا 600-ه قدر كهريز مؤوجود اولموشدور. قئيد ائتمك لازيمدير كي، آذربايجاندا كهريز سووارما سيستئمي نين تاريخي چوخ قديمدير. تبريز اراضيسي كونتينئنتال اراضييه ماليكدير. بورادا قيشدا تئمپراتور -28، يايدا ايسه +25/30 درجه اولور. 

 

  مدنيتي 

  ديل 

  شهرده دانيشيلان ديل آذربايجان ديلي (ازربايجان توركجه سي)دير.

 

  خالچاچيليق 

      تبريز اورتا اسرلردن گونوموزه قدر خالچاچيليق مركزي كيمي بؤيوك شؤهرت قازانميشدير. خالچاچيليقدا تبريز مكتبي مشهوردور. بو گونلرده تبريز خالچاسي دونيا بازارلاريندا چوخ ايستنيلنلردندير و آوروپادان آبش-آ كيمي چوخ سايدا موشتريلري واردير. مودئرن تبريز خالچالاري چئشيدلي ديزاين و بويالاردا اولور. 

  يئمك و شيرنيلر 

  تبريز كوفته سي بير اؤزل يئمكدير كي تبريزده بيشيريلير. رئستورانلارين بعضيسينده آنجاق تبريز كوفته سي تكليف ائديرلر. 

 

  بيرينجيلر ايراندا 

      ايلك دفعه  اولاراق ايراندا تبريز شهرينده بيرينجي چاپ ائوي، بيرينجي آسفالت اولونان خيابان، بيرينجي تئلئفون، بيرينجي يئني مكتب و ... قورولوبدور. بونون اوچون ايراندا تبريزه بيرينجيلر شهري دئييلير. بو باره ده سمد سردارينييا بير كيتاب فارس ديلينده يازيب تبريز شهر اولين ها (تبريز-شهرئ-اولينها ، تبريز بيرينجيلر شهري). 

  چاپ و چاپ ائوي 

      بيرينجي چاپ ائوي، عرب اليفباسيلا، ميرزه زئينلابيدين تبريزي واسيطه سيلئ، 1233 هيجري قمري ايلينده، تبريزده قورولوب. بيرينجي كيتاب كي بو چاپ ائويندئ چاپ اولونوب ميرزا ايسا خان قايممقامين جهاديييه ريساله سيدير. بو چاپ ائوي 1245 هيجري قمري ايلينده باغلاندي. او زامانلار چاپ كله مه سي ايشلنميردي و اورايا باسماخانا، متبه، دارولتب و دارولتئبائ دييرديلر.

  كيتابخانا 

      تربييت كيتابخاناسي ايرانين بيرينجي عومومي كيتابخاناسيدير كي 1300 گونش ايلينده مهممه دهلي تربييت واسيطه سيله تبريزده قورولوب. بو كيتابخانا ائوولجه  " ماريف عومومي كيتابخنا و قراتخانا "  آدلانميشدي آما سونرالار اونو يارادانين احتيرامينا تربييت آدي وئريلدي. 1335 گونش ايلينده تبريزين ميللي كيتابخاناسي قورولدو و اينقيلابدان سونرا تربييت كيتابخاناسي نين خطي نوسخه لري اورايا آپاريلدي. رب رشيدي وقفنامه سي كي ايرانين بيرينجي سبت اولونموش اثريدير بو كيتابخانادا ساخلانيلير.

  كينوتئاترلاري 

      ايرانين بيرينجي عومومي سينئماسي تبريز شهرينده قورولوب، 1279 گونش ايلينده فرانساليلار طرفيندن اونلارين كيليسالاري نين يانيندا قورولوب. 4 ايل سونرا تئهراندا بيرينجي عومومي سينئما سالونو ميرزا ايبراهيم خان سههاف باشي واسيطه سيله قورولدو.

  تحصيل 

  ايرانين بيرينجي يئني مكتبي ميرزه هسن روشديييه واسيطه سيله تبريزين شئشگيلان محلله سيندئ قورولوب. ميرزه هسن روشديييه جوانليغيندا بئيروتا گئديب اوردا مدرسه لرده درس وئرمك يوللاريني آراشديريب سونرا ايستانبولا گئتدي. سونرا ميسره گئديب، تبريزه قاييداندان سونرا بير يئني مدرسه قوردو. مئمورييال مدرسه سيده تبريزين قديم مدرسه لريندنيدي كي آمريلاليلار طرفيندن ايداره اولونوردو. 

 

  يئني ادبيات 

  ميرزه ابدولرهيم نججارزاده تبريزي، (ميرزه ابدوررهيم تاليبوو) يئني اينشا يا ادبيات باشلاياني تانيلير. او زاماني نين آغير كلمه لريني قيراغا قويماغينان ساده كلمه لر ايشلتمغه باشلادي ادبياتدا. ميرزه فته لي آخوندوو نوماييش يازماغين آتاسيدير ايراندا. ميرزه آغا تبريزي دئ بيرينجي كسدير لي فارسجا نوماييشنامه يازماغا باشلاييب ايراندا.

  اوشاق باغچاسي و كار و لاللار مكتبي 

      ايرانين بيرينجي اوشاقلار باخجاسي و بيرينجي كار و لاللار مدرسه سيده تبريزده قورولوب. جاببار باغچابان تبريزده بير اوشاقلار باخجاسي  " باغچئيئ اطفال "  آديندا قوردو.

 

  پول واحيدي 

  تيجارت اوتاغي 

      ايراندا بيرينجي تيجارت اوتاغي 1285 گونش ايلينده تبريزده قورولوب. تئهرانين تيجارت اوتاغي تبريزين تيجارت اوتاغيندان سونرا قورولوب.

  بله ديييه 

  رابيطه  

   

  ايرانين برينجي تئلفون مركزي 1280 قمري ايلينده قاسيم خان والي واسيطه سيله تبريزده قورولدو. قاسيم خان والي نئچه ايل سونرا تبريزين بيرينجي بله ديييه باشچيليغينا سئچيلدي.

  ائنئرژي 

  قاسيم خان والي 1281 قمري ايلينده ائلييه بيلدي كي ايرانين بيرينجي ائلئكتريك فابريكي نين ايمتييازيني اله كئچيرتسين. او ائلييه بيلدي كي مجيديييه خياباني نين قيراخلارين ايشيقلانديرسين.

  شهر ايچي آوتوبوس كرئديت كارتي 

      تبريز بيرينجي شهردير ايراندا كي اوردا آوتوبوسلار كاغيذ بيلئتي نين يئرينه كرئديت كارت ايشله ديرلر. 

  توريزم 

  تبريز تاريخي بويو دفعه لرله (858، 1041 و 1721-جي ايللرد) زلزله لرله ويران اولوب. بو زلزله لر تاريخي آبيده لرين چوخونو محو ائديب. بو زلزله لردن سالامات چيخان ان اؤنملي آبيده لر ارك قالاسي و گؤي مسجيددير. تبريزده سگگيزدن چوخ بؤيوك موزه وار: 

  آبيده لر 

  ارك قالاسي 

  گؤي مسجيد 

  تبريز بازاري 

  امير نيظام ائوي 

  كمال پاركي (2-كمال مزاري) 

  شاعيرلر مزاري 

  خاقاني پاركي 

  گولوستان باغي 

  باغلار باغي 

  بئهنام ائوي 

  قاري كؤرپوسو 

  جومه مسجيدي 

  نوبار حامامي      

  موزهلر 

  آذربايجان موزهي 

  اؤلچو موزهي 

  مشروطيييه موزهي 

  شهرييار موزهي 

  اوستاد بوهتوني موزهي 

  قاجار موزهي 

  طبيعت موزهي 

  بله ديييه موزهي         

  اوتئللر 

  پارس اوتئلي 

  شهرييار اوتئلي 

  قوسترئش اوتئلي 

  تبريز بين الخالق اوتئلي 

  آذربايجان اوتئلي 

  ارك اوتئلي 

  دريا اوتئلي 

  پارك اوتئلي 

  نئگين اوتئلي 

  سينا اوتئلي 

  مرمر اوتئلي        

  اونيوئرسيتئتلر 

  تبريز اونيوئرسيتئتي 

  سهند تئخنيكي اونيوئرسيتئتي 

  تربييت موعليم اونيوئرسيتئتي 

  آزادئ ايسلامئ اونيوئرسيتئتي 

  سئراج اونيوئرسيتئتي 

  روشديييه اونيوئرسيتئتي 

  نبي اكرم اونيوئرسيتئتي        

  كيتابخانالار 

  تبريز ميللي كيتابخاناسي 

  تربييت كيتابخاناسي     

   

   

   

  ياخين كندلر 

  آخماقه يه 

  باسمينج 

  بارينج 

  باويل 

  راواسان 

  قارامه ليك 

  پينشالوار 

  شاهگؤلو 

  ليقوان      هئربي 

  بئره 

  ايسفهلان 

  كرگه 

  سئيداوا 

  امند 

  مايان 

  پتاوا  

  محلله لري 

  آخوني 

  اميرخيز محلله سي 

  انگج 

  امي زينددين 

  باغمئشه 

  بارينج 

  باغشيمال 

  بيلانكوه 

  سيرخاب 

  سينجيران يانيق 

  قارامه ليك 

  قارااغاج محلله سي 

  قونقاباشي 

  كوچباغ 

  حؤكماوار 

  كوجووار 

  نوبار 

  راستاكوچه 

  چاهارمنار  شامغازان 

  دوه چي محلله سي 

  مارالان 

  ويجويه 

  شيشگيلان 

  خلاتپوشان 

  خيياوان 

  چوستدوزان 

  چرنداب      

 

  نقليات 

  بين الخالق نقليات 

   

  اينديليكده تبريز سئنتو يولو، ايران دمير يولو و تبريزين بين الخالق آئروپورت (هاوا ليماني) واسيطه سيلئ دونيانين آيري اؤلكهلرينئ باغلانيب. 

  شهر ايچي 

  تبريزين عومومي تاكسي و آوتوبوس شبكه سي وار. نئچه خوصوصي قوروپلاردا وارديلار كي تاكسي خيدمتي وئريرلرچ 

  مئترو شبكه سي(شهره آيد اولان يئرالتي قاتار شبكه سي ) 

   

  بو ساعات تبريزين تكميل اولونموش قاتار شبكه سي يوخدور آنجاق دئولوت ايشلرينه داعوام ائدير. 

 

  مشهور شخصيتلري 

  سيياستچيلر 

  ستتار خان 

  باغير خان 

  شئيخ مهممد خياباني 

  سئييد هسن تاغيزاده 

  احمد كسروي 

  ايرج ميرزه 

  ميرزه ابدوررهيم تاليبوو 

  سمد خان مومتازسسلتنه 

  ميرزه ايسماييل خان مومتازددؤوله 

  ميرزه ايبراهيم خان حكيمي 

  فرح پهلوي  

  شاعير و يازيچيلار 

  قتران تبريزي 

  هومام تبريزي 

  پروين ائتيسامي 

  مهممد هوسئين شهرييار 

  نسير پايقوزار 

  سمد سردارينييا 

  مهممه دهلي تربييت 

  ميرزه تاغيخان رافت تبريزي 

  ايرج ميرزه 

  سمد بئهرنگي     

  ديگرلري 

  كريم باقيري 

  رسول خطيبي 

  ستتار همداني 

  مؤهسون هشترودي 

  مهممد تاغي جفري 

  شمس تبريزي 

بؤلوم : تانيتيم




بلاقا گؤره


آماجيميز بو بلاگي ياراتمادان بيززات آغليما گلن و اولدوقجا يارارلي يازيلار و قونولار يئرلَشديرمك و هابئله تانريم دئين اولسا چاليشاجام يازيلاريمين ان چوخو توركجه اولسون .
عجيب قريب بير دونيادي / آرزولار گئديري بادا / آغلا سيغماز گلير باشا / چارا اولونمور آرادا / آرزو يالنيز باشدان كئچير / گون گليري ياشدان كئچير / عومور متم داشدان كئچير / ايليشيبدير بدبير زادا / بو دونيادا بو دونيادا.
یولداش لار
 
یارپاق لار
آختاریش

سایغاج
ایندی بلاق دا :
بوتون گؤروش لر :
بو گونون گؤروشو :
دونه نین گؤروشو :
بو آیین گؤروشو :
باخیش لار :
یازی لار :
یئنیله مه چاغی :