توركون ديلي تك، سئوگيلي ايستكلي ديل اولماز
بيز واريق وارسا وطن واريسا دوغما ديليميز / اوخويوب بيلمه ليدير اوز ديليني ائللريميز
دوشنبه 17 بهمن 1390 :: نويسنده : alpar���

   همدان ويلايتي 

   

  همدان اوستاني — ايرانين قربينده اوستان. مركزي همدان شهريدير.   

  1 جوغرافييا 

  2 اهاليسي  

  2.1 ائتنيك تركيب 

  3 شهريستانلار 

  4 شهرلر  

  4.1 ملايئر 

  4.2 نهاوند 

  4.3 تويسركان 

  4.4 كبود راهنگ (گؤيرنگ) 

  4.5 اسداباد 

  4.6 همدانين تاريخي 

  5 همدان بو گون 

  6 ايستينادلار

 

  جوغرافييا 

   همدان ويلايتي (وستاني) ايرانين قرب حيصه سينده يئرلشير. همدان شيمالدان زنجان ايله، جنوبدان لورئستان ، شرقدن مركزي اوستاني ايله، قربدن ايسه كئرمانشاه و كوردوستان ايله سرحددير. همدان اراضيسي قارلي زيروه لري اولان داغلار ايله و مونبيت واديلرله مشهوردور. همدانين ان هوندور زيروه سي 3574 م. اولان الواند داغيدير. همدانين ايقليمي سويوقدور. داغ رايونلاريندا سككيز آي قار اولور و بو ياي آيلاري نين سرين كئچمه سينه و طبيعتين گؤزل اولماغينا شرايت يارادير. همدان اوستاني نين ساهه سي 19.547 كم²-دير .


  اهاليسي 

   همداندا موختليف منشالي خوصوصي مدنيتي و عادت-عنعنه لري اولان اهالي ياشايير. 2006-جي ايل اهالي نين سيياهييا آلينماسينا عصاسن ويلايتين اهاليسي 1.703.267 نفردير[2] . ويلايتده توپلام 2302 ياشاييش منطقه سي مؤوجوددور .[3] اهالي نين عصاس حيصه سي ويلايتين 6 شهرينده ياشايير؛ همداندا (يالتين پايتاختي)، ملايئرده، نهاونددا، تونسركاندا، كبود راهنگدا، اسداباددا. عيالتين اهاليسي عصاسن كند تصروفاتيندا و يئيينتي سنايئسي نين موسسيسه لرينده ايشله يير. همدان شهرينده ايرانين بؤيوك عيالتلري و شهرلرينه - قزوينه، تئهرانا، كئرمانشاها، ملايئره، بوروجزده، ساوه يه گئدن يوللار كسيشير. 

  

  ائتنيك تركيب 

   اهالي نين اكثريتي موسلمانلاردير. اوستان اهاليسي نين ائتنيك تركيبيني آذربايجان توركلري (هالي نين 50%[4]-65%[5][6] و يا 75%[7]-اي) ، فارسلار ، كوردلر ، لكلر ،لورلار تشكيل ائدير . بورادا هامي فارس ديليني بيلير و باشا دوشور. 

  

  شهريستانلار 

    

  همدان اوستاني نين شهريستانلاري  

   

  همدان اوستاني اينزباتي جهتدن 8 شهريتانا آيريلير : اسد آباد شهريستاني ، باهار شهريستاني ، تويسركان شهريستاني ، رزن شهريستاني ، كبودر آهنگ شهريستاني ، ملايئر شهريستاني ، ناهاوند شهريستاني و همدان شهريستاني. 

 

  شهرلر 

 

  ملايئر 

   

  همدان شهري نين 90 كم جنوبوندا يئرلشير. داغليق يئر اولان ملايئرين سابيت ايقليمي وار. شهرين قديم تاريخي وار. ملايئرين كئچميش آدي دؤولت آباد اولوب. عصاسن قاجارلار دؤورونده تيكيليبدير. تانينميشي تيجارت مركزينه چئوريلمه سينه خوزئستان يولونون اوستونده يئرلشمه سي سبب اولموشدور. شهرين كناريندا قديم ماغارالار وار. مركزينده ايسه قديم قالالارين قاليقلاري اؤز عظمتيني ساخلاماقدادير. ملايئرين گؤزل اوزوم باغلاري، پاركلاري و قوناق ائويلري سياهتچيلري گؤزله يير. 

 

  نهاوند 

   

  همدانين 150 كم-ده يئرلشن نهاوند قديم تاريخي شهرلردن بيريدير. بو شهر ساساني و عرب قوشونلاري نين دايم موحاريبه  آپارديغي يئردير. قديم تورك طايفالاري نين مركزي اولموشدور و آپاريلان آرخئولوجي قازينتيلار بورادا اينكيشاف ائتميش قديم سيويليزاسييانين اولماسيني تصديق ائدير. ساساني دؤورونه آيد تاريخي آبيده لر و آرخئولوجي تاپينتيلار نهاوندين ياخينليغيندا دا اولان قارا ژوقها كندينده آشكار ائديلميشدير. عوموميتله شهرين اطرافي چوخ قديمدير. شهر صنعتكارلارين ال خالچالاري مشهوردور. اهالي نين عصاس حيصه سي كند تصروفاتي ايله مشغولدور. 

 

  تويسركان 

   

  3 كندين توي، سركان و شكان بيرلشمه سي نتيجه سينده يارانان تويسركان شهري همدان شهري نين جنوبونون 100 كم-ده يئرلشير. قديم آدي روودلار اولوبدور. مونقول ايشغالي زاماني تاماميله داغيديليب و خالق آدلاري يوخاريدا چكيلن كندلرده مسكونلاشيب و بونونلا دا تام قيريلماقدان خيلاص اولموشدولار. تويسركان شهري نين مركزي قديم تاريخي آبيده لر ايله زنگيندير. بابا كامال، روودلار، شاهريستان تپه لري، قديم ساساني شهري نين قاليقلاري، صفويلر دؤورونه آيد شئيخ الي خان مكتبي، قاجار دؤورونون بازاري. 

 

  كبود راهنگ (گؤيرنگ) 

   

  همدانين شيماليندان 50 كم آراليقدا يئرلشير. عصاس كند تصروفاتي زوناسيدير و بو اراضينين اينكيشاف ائديلمه سي بير نئچه ايل بوندان اول باشلاميشدير. 

 

  اسداباد 

   

  داغليق شهر اولان اسداباد ايسلام همريليك هركاتي نين رهبرلريندن بيري اولان سئييد ژمالددين اسدابادي ال-افقاني نين وطنيدير. اسداباد ايرانين تئلئكومموناكاسييا سنايئسي نين يئرلشديگي ساهه لريندن بيريدير. 

  

  همدانين تاريخي 

   

  همدان تك آذربايجان'ين يوخ، هم ده بوتون دونيانين قديم شهرلريندن بيريدير. يارانما تاريخي خريستيانليغين يارانماسيندان اول دؤوره تسادوف ائدير. همدان ميدييا حؤكمدارلاري نين ياي پايتاختي اولموشدور، سونرادان آدي دييشيليب ائكباتان و يا هئقماتاني كيمي تانينميشدير. همدان شرق سيويليزاسيياسي نين مركزلريندن بيري ساييلير. تاريخي معلوماتلارا گؤره بو شهرده هفت هسسار (7 ديوار) آدلي 1000 اوتاقلي قالا اولموشدور و او، اؤز عظمتينه گؤره بابيل شهريندن هئچ ده گئري قالميردي. 

   

  ايرانين اطرافيندا بوتون خالقلار قديم دؤوردن تا اورتا اسرلره كيمي همداني اللرينه كئچيرمگي آرزولاييرديلار. شهر بير نئچه دفعه  ايشغالا معروض قاليب. ايلك دفعه  آسسوريياليلار همداني داغيديبلار. مونقول و تئيمورلنگين قوشونلاري نين ايشغالي زاماني شهر يئنيدن يئرله يئكسان ائديلميشدير. همدان مشهور يازيچي، موعليملر، شاعيرلر وطنيدير. بو شهرده عئينلگوززات همداني، خاجه رشيدددين فزلوللاه، آدهام همداني، بابا طاهير اوريان و ميرزاده عشقي ياشاييب ياراتميشلار. ايبني سينانين و بابا طاهيرين مزارلاري بو شهرده دير. همدان ايسلام دؤورونده ده بير مركز كيمي اؤز اهميتيني ساخلاميشدير. 

 

  همدان بو گون 

   

  همدان تئهراندا 336 كم آراليدا الوند داغي نين اتگينده يئرلشير. اولدوزواري ايمام خومئيني آدينا مئيدان شهرين معركه زينده يئرلشير و مئيداندان شاخلنن يوللار شهرين بوتون قوتبلرينه آپارير. بو مئيداندا قديم تاريخي آبيده لر ده آز دلئييل. شهرين مركزينده اولان تاريخي معمارليق آبيده لري قورونوب ساخلانير. اينديكي دؤورده شهرين يئنيدن قورولماسي و گئنيشلنديريلمه سي شهرين تاريخي سيماسيني دييشديرمه ميشدير. 

   

  همدانين گؤرمه لي يئرلري همدان شهري سرين و سابيت ايقليمه ماليكدير. بوتون سياهتچيلرين ياديندا قالان يئرلردن الوند داغي نين زيروه سي نين، آبباساباد طبيعت واديلري نين منظره لري اولموشدور. آپاريلان آرخئولوجي قازينتيلار زاماني ميدييا و اهمه نيلر دؤورونه آيد نادير تاپينتيلار آشكارلانميشدير. قديم لؤوحه لر، قيزيل و گوموش اشيالار همدانين تاريخي موزهينده اؤزونمخسوس يئر توتموشلار. همداندا سياهت ائلمه لي تاريخي يئرلر هله ده چوخدور اونلارين بير نئچه سي نين آديني چكمك ايسته ييريك: 

   

  داش شير (شير داشي) داشداش دوزلميش و شيره اوخشايان بو تاريخي آبيده پارفييا دؤورونه آيددير. 

   

  ايبن سينانين معمارليق آبيده سي مشهور عاليم ايبن سينانين مزاري و اونون اوستونده اولان توربه 1954-جو ايلده تيكيلميشدير. بو توربه قديم قابوس ووشميق شهري نين قولله سي روحوندا بزه ديلميشدير. بورادا اليازمالار كيتابخاناسي يئرلشير. كومپلئكسين حَيَطيند قاجارلار دؤورونون تانينميش شاعيري و بسطكاري ابولقاسيم عاريفين مزاري يئرلشير. 

   

  بابا طاهير مقبره سي همدانين گؤزل پاركلاريندان بيري ده رومانتيك شعرلر مؤليفي بابا طاهيرين مقبره سي تيكيلميشدير. و بورا همدانليلارين ان چوخ زيارت ائتديكلري يئرلردن بيريدير. 

   

  موقدس يئرلر همدان خالقي هميشه موقدس يئرلره، پيرلره درين حؤرمت و احتيرام بسله ميشدير. همداندا تانينميش ايمامزاده ايسماييلين، ايمامزاده آبدوللانين آدي ايله باغلي موقدس يئرلر، مووزالئيلر، جامي مسچيدلري و خانئكاهلار واردير. 

   

  ائپيقرافيك آبيده لري همداندا سياهت ائله ين توريستلرين اكثريتي ائپيقرافيك يازيلاري اولان آبيدلري گؤرمك ايسته ييرلر. بو يازيلار الوند داغيندا اولان قالانين ديوارلاريندا تسادوف اولونور و ائپيقرافيك يازيلاري اهمه ني دؤولتي نين حؤكمداري دارانين دؤورونه آيددير. ايندي بو آبيده لري گؤرمك اوچون آبباسابادين گؤزل تاريخينه تشريف گؤسترمك لازيمدير. 

   

  الويلر مقبره سي بو همداندا اولان موهوم اهميتلي ايسلام آبيده سيدير. مقبره همدانين مركزي مئيدانيندا، سلجوقلار دؤورونده تيكيلميشدير. بو مقبره ده الويلر عاييلهسي نين 2 عوضوونون مزاري وار. 

   

  قوربان گولله سي شهرين شرق حيصه سينده يئرلشن بو آبيدنين كرپيجدن تيكيلميش 12 گوشه لي مقبره و فورماجا پيراميدايا اوخشايير. 

   

  ائستئر و موردئخاي مقبره سي داشدان تيكيلميش بو كومپلئكسين ايچينده تاختا قوتولاردا آنتيك دؤوروندن قالميش تؤوراتين اليازمالاري واردير. آدلاري تؤوراتين بو اليازمالاريندا چكيلن ايكي يهودينين: خاشايارشاهين حيات يولداشي و اونون داييسي نين مزارلاري دا بو كومپلئكسده يئرلشير. 

   

  ماغارالار همدانين داغلاريندا سايسيز-حسابسيز ماغارالار وار. عاليسودس ماغاراسيني خوصوصيله قئيد ائتمك لازيمدير. يئرلي اهالي اونو اليسدر و اليساد آدلانديريرلار. بو ماغارانين ايچينده اوزونلوغو 10 كم-ه كيمي اولان گؤل ده وار. ماغارانين ديوارلاري و تاواني هئيرانئديجي ستالاكتيتلرله اؤرتولموشدور. ماغارانين ايچينده و گؤلده هئچ بير جانلي ياشامير، بونون دا عصاس سببي تبيي گون ايشيغي نين اولماماسيدير. ماغاراني سئير ائتمك اوچون توريستلره قاييقلار و كاتئرلر تكليف اولونور. ماغارانين اورتا هوندورلوگو 8 مئتردير. لاكين بعضي يئرلرده هوندورلوك 40 مئتره چاتير. 

   

  هئيوانلار عالمي همدان عيالتي نين موهايزه ائديلن ايكي قوروغو وار. بيري قربده اس اداباددا، او بيريسي شرقده ملايئرده - لاشكاردا. اس اداباد قوروغو اؤز قوشلاري ايله مشهوردور: اؤردكلر، قازلار، شاهين و س. وحشي هئيوانلاردان ببير، بوز آيي، سيلديريم قايالاردا تورلار و آنتيلوپلار ياشاييرلير. 

   

  عيالتده سياهت و توريزم توريزم و سياهت اوچون همدان بوتون اينفروستروكتورايا ماليكدير. گئنيش يوللار، نقلياتين بوتون نؤولري نين دقيق ايشله مه سي، تئلئكوممونيكاسييانين اينكيشافي بو ويلايتي سياهت ائتمگي آسانلاشديرير. همدانين آئروپورتو يئرلي و بين الخالق رئيسلري حياتا كئچيرير. 

   

  همدان سووئنيرلري همدان گؤزل ال خالچالاري، كئراميك قاب-قاجاغي و دري معمولاتلاري ايله مشهوردور. همدان خالچاچيليق مركزيدير. ايران خالچاچيليق كومپانيياسي نين مركزي اوفيسي بورادا يئرلشير. همدان خالچالاري اؤز گؤزل ناخيشلاري ايله بوتون دونيادا شؤهرت قازانيب. لالئيين كندي - همدان اينجه سنت كئراميكاسي نين مركزيدير. بورادا چوخلو كئراميكا ائمالاتخانالاري وار، بورادا يوزلرله رسسام و اوستا گؤزل اينجه سنت اثرلري ياراديرلار. 



بؤلوم : تانيتيم




بلاقا گؤره


آماجيميز بو بلاگي ياراتمادان بيززات آغليما گلن و اولدوقجا يارارلي يازيلار و قونولار يئرلَشديرمك و هابئله تانريم دئين اولسا چاليشاجام يازيلاريمين ان چوخو توركجه اولسون .
عجيب قريب بير دونيادي / آرزولار گئديري بادا / آغلا سيغماز گلير باشا / چارا اولونمور آرادا / آرزو يالنيز باشدان كئچير / گون گليري ياشدان كئچير / عومور متم داشدان كئچير / ايليشيبدير بدبير زادا / بو دونيادا بو دونيادا.
یولداش لار
 
یارپاق لار
آختاریش

سایغاج
ایندی بلاق دا :
بوتون گؤروش لر :
بو گونون گؤروشو :
دونه نین گؤروشو :
بو آیین گؤروشو :
باخیش لار :
یازی لار :
یئنیله مه چاغی :